KNVI Lezingenreeks Ethiek voor Informatie professionals

Daniel Tijink

Op maandag 14 october vervolgden we de KNVI lezingenreeks over Ethiek voor Informatieprofessionals met de interactieve lezing van Daniel Tijink. Doordat er problemen waren met de techniek konden helaas niet alle geïnteresseerden toegang krijgen tot de sessie, maar er bleven gelukkig genoeg mensen over om een levendige discussie op gang te brengen.

Daniel Tijink begon zijn sessie met ons een vraag te stellen “Wat denkt u bij ethiek en innovatie?”. Doordat in deze vraag twee ogenschijnlijk ongerelateerde begrippen samenkwamen, werden we meteen aan het denken gezet. Hij vervolgde met “Welke technologische toepassingen raken aan ethiek?” en “Als er een ethisch probleem is, wat gebeurt er dan mee?”.

Hij legde ons het standpunt van de traditionele techniek filosofie uit: mens en technologie zijn verschillend; de menselijke maat is superieur aan de technologie; om de technologie in de greep te houden, moet dus een kader worden neergezet, waaraan deze moet voldoen. Bij die opvatting zette hij vraagtekens. Immers, de moderne mens is te zeer verweven geraakt met de hem omringende technische hulpmiddelen.

De begeleidingsethiek gaat altijd uit van een concrete casus. De technologie, die ter discussie staat en de context daarvan worden beschreven. Vervolgens wordt de casus verder uitgewerkt in dialoog met verschillende betrokkenen. Mogelijke groepen betrokkenen zijn doorgaans gewone mensen (bijvoorbeeld gebruikers, consumenten, patiënten), professionals, IT-ers en management en beleid. In de dialoog-sessies komen mogelijke effecten van toepassing van de technologie en belangrijke waarden aan de orde. Dit leidt tot een reeks handelingsopties. Onderstaand plaatje geeft deze aanpak visueel weer.

Om te oefenen met deze aanpak werden we uitgenodigd om een casus te opperen. Uit de voorgestelde situaties werd gekozen voor Inzet van drones om gebouwen te inspecteren. Dat dit een goede manier was om inzichtelijk te maken hoe begeleidingsethiek werkt bleek uit de interactie die vervolgens ontstond. Uiteraard waren in ons geval niet alle groepen betrokkenen vertegenwoordigd, maar toch konden we ons goed een voorstelling maken hoe dit in de praktijk zou uitwerken.