In Memoriam Prof. dr. ir. Maarten Looijen
Prof. dr. ir. Maarten Looijen: op de leeftijd van 90 jaar is hij op 15 november 2024 overleden. Een icoon in de wereld van de IT-er en informatieprofessional, houder van de Van Wijngaardenpenning (2001). Het is bijna onmogelijk om in een ‘In Memoriam’ een van de grondleggers van ons vakgebied te beschrijven en te eren in alles wat hij voor het vakgebied heeft gedaan.
Wat hem kenmerkte is zijn altijd tomeloze interesse, leergierigheid en inzet voor het vakgebied, tot zeer recent. Hij las boeken, schreef voorwoorden en bleef het vakgebied vanuit diverse gezichtspunten beschrijven en samenbrengen. Daarin was hij een echte verbinder, inhoudelijk, maar ook door meerdere deskundigen ook bij zijn werk te betrekken. Zijn boek over de getallenleer, geschreven na zijn emeritaat, is een mooi voorbeeld van een wetenschappelijk gedegen boek met uitstapjes naar diverse professies, en daarmee voor velen een lezenswaardig boek. Zijn holistische aanpak bracht technologie en mensen bij elkaar.
De brede blik van Looijen is wellicht gevorm door zijn eerste baan op zee. Na zijn HBS ging hij eerst naar de Zeevaartschool en vervolgens is hij gaan varen als stuurman op onder andere de Nieuw Amsterdam van de Holland-Amerika Lijn. Na enkele omzwervingen startte hij zijn studie Wiskunde en werd hij aangenomen bij de Wiskundige Dienst van de TH Delft. Hij werd technisch directeur van het TH Rekencentrum. Daar leerde hij ook andere pioniers van het vakgebied kennen: de bedenkers van programmeertalen, zoals Algol 60 en 68: de hoogleraren Kosten, Van der Poel, Van Wijngaarden, Dijkstra en Blaauw.
Na zijn werk in Delft werd hij technisch directeur van het Defensie Computer Centrum (DCC) in Maasland. Omdat Looijen goed inzicht had in het beheren van complexe omgevingen, kon bij prima uit de weg met de veelheid van computers, mainframe, databases, netwerkarchitectuur en beveiligingskaders. Wat hij leerde in Delft en Maasland belandde ook in de beroemde Ambi-modules en leerboeken. Na zijn promotieonderzoek bij Theo Bemelmans naar Management en organisatie van automatiseringsmiddelen in 1988 werd hij in 1990 hoogleraar in Delft. Honderden afstudeerders en vele promovendi later is het gedachtegoed van Looijen stevig geworteld in de wereld – mede door de vele buitenlandse studenten die hij begeleidde.
Sinds 1986 presenteert hij in zijn werk de drie deelgebieden van IT-beheer: functioneel beheer, technisch beheer en applicatiebeheer. Met andere woorden: clusters van taakgebieden, die qua inhoud, verantwoordelijkheid, kennis en hulpmiddelen principieel van elkaar verschillen. Daarmee slaat hij ook de brug van de IT naar de niet IT (de ‘business’) kant van organisaties. Functioneel beheer positioneert hij als functie van de business, en dus niet de IT. Deze theoretische basis is voer voor wetenschappers en practitioners. Modellen als ITIL (Information Technology Infrastructure Library) en ASL/BiSL (Application Services Library en Business en Information Services Library) zijn er mee gevoed, volwassenheidsmodellen zijn er mee verrijkt en business-IT alignement gesprekken worden er mee versterkt.
Na zijn emeritaat was Looijen ook actief op meerdere plekken in de wereld. Mensen in Ghana kennen hem bijvoorbeeld sinds 2002 als Rector van het door hem opgerichte instituut Osei Tutu II Institute for Advanced ICT Studies, dat een MSc programma biedt. Beroemd en geroemd is hij vanwege zijn bijdrage aan het onderwerp beheer, als hoogleraar Informatiestrategie en Beheer van Informatiesystemen aan de TU Delft. Hij is auteur van een aantal standaardwerken op het gebied van ICT-beheer. Beroemd zijn de boeken ‘Beheer van Informatiesystemen’ en ‘Informatiesystemen in Organisaties’,
Looijen keek ook vooruit: In zijn afscheidsrede als hoogleraar zag hij bijvoorbeeld al de nieuwe ontwikkelingen aankomen: beheren van steeds meer soorten apparaten, de impact van internet en digitalisering en de explosie van het gebruik van communicatiemiddelen. Inzichten die hij bleef verkennen. Tot en met 2024 deelde hij zijn kennis en inzichten en alles wat hij zelf leerde in woord en geschrift en met de professionals om hem heen. Een voorbeeld voor velen. Met recht een icoon.
Wouter Bronsgeest, voorzitter KNVI
Prof. dr. ir. Maarten Looijen
Met dank aan de volgende bronnen:
https://www.managementboek.nl/magazine/recensie/5376/meer_moois_-over_getallen_gesproken
https://www.rd.nl/artikel/713606-prof-maarten-looijen-is-goed-bevriend-met-getallen
https://www.agconnect.nl/carriere/arbeidsmarkt/maarten-looijen-ziet-nog-altijd-nieuws-onder-de-zon
https://www.managementboek.nl/boek/9789401802444/de-computer-en-route-maarten-looijen
Over de auteur
