Bestuurderscolumn - Het gaat goed met me

De volgende teammeeting spreken we in ons digitale ‘rondje’ uit dat het met iedereen best goed gaat. Ook met mij. Tot ik daar eens wat dieper over nadenk. Na zo lang thuis vergaderen is de wijze waarop ik de wereld waarneem veranderd. Nieuwe collega’s alleen maar online leren kennen. Meer dan een jaar de schoonfamilie in het buitenland niet kunnen bezoeken. Mijn nieuwe nichtje nog nooit in het ‘echt’ gezien. Grootmoeder is alleen gestorven en begraven zonder dat we er bij konden zijn. Bedrijven van kennissen hangen aan een zijden draadje. Mijn lieve familie en vrienden al te lang niet meer kunnen omhelzen (omhelzen is eigenlijk heel gezond!). Klasgenootjes van mijn dochter met psychische problemen, maar de hulpverlening zit vol. Naaste familie die reikhalzend uitkijkt naar een vaccin gebaseerd op een oude versie van een virus dat dagelijks muteert. Vrienden met hechtingen in het hoofd omdat ze op een kleedje koffie dronken in een grote stad bij het gemeentehuis (gelukkig hebben we de video’s nog). Maar verder gaat het goed met me.

Voor hen die in de steden nog wel eens de moed hebben op een kantoor rond te lopen: het geeft een surrealistisch beeld. We zitten in een tijd dat geschiedenis geschreven wordt. Mijn vraag is dan: documenteren we dit allemaal? Enerzijds komt er steeds meer informatie naar buiten. Voor veel organisaties geldt: binnen is buiten. Anderzijds zijn we door lustig digitaliseren vanaf ongeveer 2010 de vastlegging behoorlijk kwijtgeraakt van bijvoorbeeld formele besluitvorming, onderbouwingen van regels, kaders en uitgaven. De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed zal de komende jaren nog een hoop ellende tegenkomen. Mocht dit leiden tot rechtszaken of onderzoeken, zal het antwoord steeds vaker zijn ‘dat we het niet meer precies weten’ – en het ook niet meer kunnen opzoeken of terugvinden.

Want ook dat is interessant: Wetten worden nu soms gemaakt nadat politieke besluiten reeds genomen zijn. De dans van de rechtstaat anno 2021: volgt de wet de wens, of is de wens de aanleiding tot wetgeving. En… waar komen die wensen eigenlijk vandaan? Signalen van burgers, ons democratisch gekozen parlement, niet-democratische mondiale organisaties of wellicht de ‘corporate states’? En daarna is mijn vraag: hoe zorgen uitvoeringsorganisaties dat die wetten ook zo worden geïmplementeerd dat de rechtstaat wordt geholpen. Dat rechtmatigheid én rechtvaardigheid in balans zijn.  Vastleggen, uitschrijven, besluiten nemen en die vervolgens openbaar maken én archiveren: ik hoop van harte dat ons dat lukt. Zodat we bij een volgende parlementaire enquête – bijvoorbeeld over de besluiten die onze regering nu neemt- wél kunnen onderbouwen waarom we een jaar mondkapjes, testen, thuiswerken, vaccinaties en lockdown ooit een goed idee vonden.

Wouter Bronsgeest

(Duo-voorzitter KNVI)