Vandaag in Trouw en online: Help juist tijdens de coronacrisis mensen die lijden aan ‘digifaalangst’

Het coronavirus heeft de digitale transformatie een enorme boost gegeven. Maar hoewel thuiswerken bijdraagt aan het verder ontwikkelen van de digitale vaardigheden van veel mensen, dreigen ook miljoenen Nederlanders de boot te missen. Door de bestrijding van deze digitale ongelijkheid onderdeel te maken van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), voorkomen we dat grote groepen mensen buitenspel komen te staan.

Videoconferenties, webinars en beeldbellen hebben het afgelopen jaar een enorme vlucht genomen. Vrijwel iedere werkende heeft zich (noodgedwongen) nieuwe digitale vaardigheden eigen moeten maken, om – waar mogelijk – vanuit huis te werken en het samenwerken op een andere manier te organiseren. Dit geldt helaas niet voor de groep van vier miljoen niet-werkenden, ouderen, laaggeletterden, nieuwkomers en laagopgeleide jongeren.

En dat is problematisch. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk dat deze digitale ongelijkheid de al bestaande ongelijkheid tussen ­bevolkingsgroepen, op basis van ­onder meer inkomen, opleiding en gezondheid, vergroot.

Digifaalangst
Het kunnen omgaan met een computer en toegang tot internet zijn in korte tijd steeds belangrijker geworden om in onze maatschappij mee te kunnen (blijven) doen. Voor diegene die in de digitale wereld nog onvoldoende mee kunnen komen, bieden bibliotheken laagdrempelige cursussen aan om de digitale vaardigheden structureel te verbeteren.

Tegelijkertijd is vorig jaar, op initiatief van onder anderen staatssecretaris Knops en prinses Laurentien van Oranje, de Alliantie Digitaal ­Samenleven opgericht. Een publiek- private samenwerking die het belang van een inclusieve digitale samenleving onder de aandacht probeert te brengen. Zowel de digitale cursussen bij de bibliotheken als de oprichting van de Alliantie zijn een stap in de goede richting, maar de schoen wringt doordat veel mensen hier niet van op de hoogte zijn.

Door de bestrijding van digitale ­ongelijkheid onderdeel te maken van maatschappelijk verantwoord ondernemen, kan dit probleem ­ondervangen worden. Voor een ­ondernemer is het immers relatief eenvoudig om na te gaan of werknemers met een computer overweg kunnen of lijden aan ‘digifaalangst’. Als ondernemers hen wijzen op de digitale vaardigheidscursussen van de lokale bibliotheek, kan dit voor deze werknemers een steuntje in de rug zijn om in actie te komen. Dit sluit uitstekend aan bij de sociaal-ethische criteria die bij MVO centraal staan.

Buddysysteem
Daarnaast pleit de Koninklijke ­Nederlandse Vereniging van Informatieprofessionals (KNVI) ervoor dat naast ondernemers ook ICT-professionals hun verantwoordelijkheid nemen door mensen digitaal wegwijs te maken. Denk bijvoorbeeld aan een – al dan niet gesubsidieerd – buddysysteem, om een senior, een nieuwkomer of iemand voor wie een cursus in de bibliotheek te hoog ­gegrepen is, tóch digitaal vaardig te maken. Door een basispakket te ontwikkelen voor deze mensen en hun begeleiders kan hen het basisniveau sneller worden bijgebracht. De KNVI zet zich graag in om samen met de overheid zo’n buddysysteem te ontwikkelen en in te voeren.

Omdat de samenleving de ­komende jaren alleen maar verder digitaliseert, blijft het verbeteren van de digitale vaardigheden een essentiële maatschappelijke opdracht.

Door de bestrijding van de digitale ongelijkheid onderdeel te ­maken van maatschappelijk verantwoord ondernemen en ook ICT-professionals een rol te laten spelen, leggen we de bal niet alleen neer bij de overheid, maar gaan we het probleem gezamenlijk te lijf. Want naast vooruitkijken moeten we ook regelmatig achterom blijven kijken, om te zien of iedereen nog is aangehaakt. Hiermee voorkomen we dat we een aanzienlijk deel van de bevolking wantrouwend en geïsoleerd achterlaten.